Już od jakiegoś czasu czaiłam się na tekst o emocjach, ale wahałam się, jak go ugryźć. Może napisać ogólnie, po co nam emocje i jak się z nimi polubić? Może poruszyć temat emocji zapisanych w ciele? A może sprawdzić, w jaki sposób joga pozwola te emocje uwolnić? Nie mogłam się zdecydować, aż wreszcie mnie olśniło. Zrobię cykl! I tak oto macie przed sobą pierwszy z trzech artykułów o emocjach, które w najbliższym czasie pojawią się na blogu. Tekst jest jednocześnie recenzją fantastycznej książki “Czując” autorstwa Agnieszki Jucewicz. Enjoy 🙂 Background photo created by freepik – Mam wrażenie, że coraz częściej do mainstreamu przedzierają się takie pozycje, jak “Czując” Agnieszki Jucewicz. Wraz z popularyzacją psychologii, większą zgodą społeczną na psychoterapię i poluźnieniem społecznych ram, żeby nie powiedzieć gorsetów, rośnie nasza wiedza o emocjach. Na szczęście. Dzięki tym “trendom” i mądrym głowom, które je opisują, możemy na powrót nauczyć się czuć. A to nie lada wyzwanie! Po pierwsze dlatego, że niektóre emocje odbieramy jako zwyczajnie nieprzyjemne. Chcemy się ich pozbyć równie szybko, co natrętnego telemarketera. Po drugie, kultura uczy nas, że brzydko jest się złościć i zazdrościć, a płakać wypada tylko na filmach i pogrzebach. Bać się – to wstyd, a wstydzić – to słabość. Wszyscy dorastaliśmy bombardowani przez te przekazy. W jednych domach były one wzmacniane w większym, a w innych w mniejszym stopniu, ale rezultat jest podobny: nosimy dziś w sobie więcej szkodliwych introjekcji* niż Kim Kardashian botoksu. Ba, u progu millenium za kultowy uznaliśmy film, którego tytuł brzmi – nomen omen – “Chłopaki nie płaczą”. Feministyczny manifest, który stał się viralem – zbiór zwerbalizowanych introjekcji. Żeby było jasne, jestem świadoma, że nie tylko kobiety są karmione podobnie szkodliwymi treściami i nie wszystkie takie treści mają związek z płcią Gdzie się podziały nasze emocje? Dlaczego dziś mamy problem z emocjami? Między innymi dlatego, że nikt nie nauczył nas sobie z nimi radzić. Kiedy dziecko czuje złość i frustrację, nie umie jej wyrazić w akceptowalny społeczenie sposób. Włącza więc tryb Mad Maxa. Płacze, krzyczy, może nawet rzuca się z pięściami na opiekuna. Wszyscy to robiliśmy. I w wielu przypadkach słyszeliśmy tylko tyle, że jesteśmy – brr, co za straszne słowo – niewychowani i niegrzeczni. Prawdopodobnie też spotykała nas za te wybuchy złości jakaś, symboliczna miejmy nadzieję, kara. Ban na oglądanie telewizji albo zakaz spotkań z osiedlowym Klubem Gumy Mamba. Tak czy inaczej, dostawaliśmy wielokrotnie ten sam komunikat: nie masz prawa się złościć. Twoja złość nie jest w porządku. Idź do pokoju, mój drogi, i lepiej się nad sobą zastanów. W naszej kulturze złość w ogóle jest obarczona oceną moralną. Niefortunnie też słowo “zły” w języku polskim niesie określone skojarzenia: być złym na coś, na kogoś automatycznie oznacza być złym człowiekiem. I niektórzy rodzice mają to, niestety, w głowie, więc zamiast powiedzieć dziecku, które się złości: “Rozumiem, że jesteś zły, bo chłopiec walnął cię łopatką w głowę, masz prawo tak się czuć, teraz musimy to jakoś rozwiązać”, mówią: “Nie wolno ci się złościć!”, “Jak się złościsz, to mamusię serce boli!” itd. W ten sposób dziecko się dowiaduje, że uczucie, które jest adekwatną reakcją na to, że zostało źle potraktowane, jest nie w porządku. Jeśli się to regularnie potwarza, to już grozi Golec Ani dobre, ani złe To, czego większość z nas nigdy nie usłyszała, to że złość – tak samo jak każda inna emocja – jest ok, bo to naturalny produkt uboczny życia na tym łez padole. Sztuka nie polega na jej usunięciu z pola widzenia, ale na takim jej przeżyciu, żeby to nie było szkodliwe dla nas i otoczenia. Za to tłumienie emocji to najgorsze, co możemy zrobić. Z kilku względów. Zgoda na przeżywanie działa jak Fenistil Załóżmy, że przeżywasz coś trudnego – na przykład ogromny smutek. Ten smutek jest jak swędzący bąbel po ukąszeniu komara. Jeśli zostawisz swędzenie samemu sobie, po jakimś czasie się wysyci. Tak, to prawda, że drapanie przyniesie pewną ulgę, ale tylko na chwilę. Potem będzie tylko gorzej i możliwe, że na długo pozostanie Ci czerwona, bolesna dioda na łydce. Tak samo jest z emocjami. Żeby straciły na sile, trzeba je po prostu przeżyć. Jeśli nie mogą płynąć własnym torem, zbierają się jak resztki w zatkanym zlewie. Ich moc tylko rośnie. Co się dzieje z niedomkniętą żałobą?Zawsze wraca. U tych, którzy jej najbardziej zaprzeczają, często przychodzi pod postacią jakichś dolegliwości ciała albo nałogów. Ale zdarza się, że wraca nie dlatego, że ktoś chciał od niej uciec, tylko dlatego, że na przykład był wydelegowany przez system rodzinny do tego, by chronić innych jako ten najsilniejszy. Ten, “który musi dawać radę”. Wraca, bo taki człowiek nie miał na nią ani przestrzeni, ani czasu. I ta duża, nieprzeżyta żałoba, na przykład po śmierci kogoś bliskiego albo utracie całego majątku, może przyjść w momencie doświadczenia jakiejś mniejszej straty, na przykład kłótni z Chalimoniuk Tłumisz jedną, tłumisz wszystkie Emocje są jak oferta specjalna w Twoim telekomie. To pełen pakiet. Nie możesz sobie wybrać: tak, poproszę 10 GB darmowej radości miesięcznie, miłość bez limitu, ale za ten zestaw strachów i rachunki za złość to ja podziękuję. Jeśli tłumisz jedną emocję, tłumisz je wszystkie. Ludzie, którzy nie mają kontaktu ze swoimi lękami i wstydem, nie mają też prawdziwego kontaktu ze swoją spontanicznością, radością, seksualnością. Gra w emocje to gra va banque – bierzesz wszystko albo nic. Emocje na infolinii Wróćmy na chwilę do naszej złości, która poza tym, że może być nieprzyjemna, spełnia przecież ważną funkcję. Sygnalizuje, że zostały naruszone nasze granice albo nie zostały spełnione potrzeby. To cenna informacja! Kto z niej nie korzysta, wiele traci. To trochę tak, jakby życie rozłożyło przed nami mapę, a my zamiast nauczyć się jej czytać, używali jej jako wycieraczki. Albo tarczy. Lęk często jest maskowany agresją?Często, ale ostrzegam, że prowadzi pani naszą rozmowę w stronę już chyba organizuje człowieka. To po pierwsze. Po drugie, łatwiej jest powiedzieć sobie na przykład: “Jestem patriotą, a moja złość jest uzasadniona, bo inni nas poniżają, zagrażają nam”, niż powiedzieć: “Boję się” albo “Czuję się niepewnie”. Wyobraźmy to sobie przestrzennie: pod spodem jest lęk, poczucie gorszości, na wierzchu jest przekonanie “jestem dobry, silny i szlachetny”, a na zewnątrz znajdują się ci źli, których trzeba pokonać. Tak na przykład może się kształtować postawa nacjonalistyczna albo teza, że walka o “dobrą Polskę” polega na atakowaniu innych. Pod tą postawą wyższościową (“Polska jest nadzwyczajna”) kryć się może osobista nieuświadomiona de Barbaro Emocje są dla nas I do tego się właściwie cała rzecz sprowadza. Nasze emocje są dla nas. To dzięki nim możemy z całą pewnością stwierdzić, co jest dla nas ważne, co nam sprawia radość, czego potrzebujemy, a czego absolutnie nie chcemy – np. kanapki z dżemem i awokado. Pozwalają odejść od tego, co szkodliwe i sięgnąć po więcej tego, co karmiące. Budować zdrowe, autentyczne, głębokie relacje. Lepiej się ze sobą dogadywać. Być sobie sterem, żeglarzem, okrętem. Warunek jest jeden: musimy je poczuć, zrozumieć, zaakceptować i wziąć za nie odpowiedzialność. A przede wszystkim wyrzucić z głowy szkodliwe przekonanie, że człowieka dojrzałego można poznać po tym, że się nie denerwuje, nie boi, nie wstydzi i w ogóle z charakteru to najbardziej przypomina Giewont. No dobrze, ale jak w takim wypadku te poblokowane emocje z siebie wypuścić? Gdzie ich szukać? Na szczęście nie trzeba chodzić daleko. Wszystko, czego nam potrzeba, mamy, że tak powiem, pod ręką. Czyli w ciele 😉 Ale o tym będzie już w kolejnych częściach cyklu. A jest Pani sobie w stanie wyobrazić świat bez złości?Ale po co? Sama miłość i dobro? To by było nie do zniesienia. Normalni ludzie się tak nie zachowują. Wszyscy jesteśmy pełni silnych, gwałtownych emocji. Taki jest człowiek. Jak będziemy udawali, że jest inaczej, to stworzymy piekło. Bo wtedy wszystko będzie się rozgrywało poza naszą świadomością. I co wtedy?To prowadzi wyłącznie do tragedii. Już wystarczająco dużo ludzi wymordowano w imię “świętości”.Danuta Golec Wszystkie cytaty pochodzą z książki Agnieszki Jucewicz “Czując”. Spodobało Ci się? Przeczytaj też o książkach terapeutycznych Yaloma albo o tym, dlaczego tak trudno nam nic nie robić. * Introjekcja – mechanizm polegający na uznaniu cudzych sądów, postaw, uczuć za własne, może spełniać funkcje obronne.